(Czytane:Halina Wiśniewska: Milczenie i pisanie małopolskich pań w wiekach XVI-XVIII. Lublin, Wydawnictwo UMCS, 2013, 369 s., ISBN 978-83-7784-376-5) 1. Nie jest jeszcze za późno, by pochwalić ten tom, choć się ukazał jakiś już czas temu, bo w roku 2013. Halinę Wiśniewską zajmują tu nadal – jak w pracach jej wcześniejszych – epoki dawne, ich język …
„Prostowanie półprawd, przemilczeń i konfabulacji”[1] (Rec.: Zdzisław Jerzy Adamczyk: Manipulacje i tajemnice. Zagadki późnej biografii Stefana Żeromskiego. Warszawa, Czytelnik, 2017, 245 s., ISBN 978-83-07-03415-7) W roku 2017 nakładem warszawskiego wydawnictwa Czytelnik ukazała się publikacja mająca ogromną wartość poznawczą. Stanowi ona rzetelne uzupełnienie dotychczasowej wiedzy na temat biografii młodopolskiego pisarza Stefana Żeromskiego. Jej autor, Zdzisław Jerzy …
„Prostowanie półprawd, przemilczeń i konfabulacji” Read More »
(Rec.: s. Małgorzata Borkowska OSB: Oślica Balaama. Apel do duchownych panów. Kraków – Tyniec, Wydawnictwo Benedyktynów, 2018, 101 s., ISBN 978-8373-547-70-4; Justyna Melonowska: Ordo amoris, amor ordinis. Emancypacja w konserwatyzmie. Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2018, 225 s., ISBN 978-83-66010-06-2) 1. Innocentemu III przyśnił się, jak wiadomo, mnich Franciszek, podtrzymujący bazylikę laterańską. Co przyśnić się …
1. Późny debiut? Z pojęciem debiutu kojarzymy zazwyczaj stopień niedojrzałości formalnej utworów wynikający z braku pisarskiego doświadczenia autora, który dopiero wstępuje na „scenę” życia literackiego[1]. Na plan drugi lub dalszy schodziłoby np. znaczenie wieku osób publikujących; zdarzają się wystąpienia literackie piszących w wieku młodzieńczym albo dojrzałym, będące dopiero (urzeczywistnionym w biografii, lecz właśnie późniejszym) otwarciem …
Dialog żywiołów – Kamień i muszelka Blandyny Łukomskiej-Świegockiej. Wokół debiutu Read More »
Zainstalowani na wieczność – Bruno Schulz i Drohobycz (epizod łódzki). O wystawie w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi poświęconej autorowi Sklepów cynamonowych i jego miastu oraz o łódzkich adresach artysty Czas zatrzymał się dla Brunona Schulza 19 listopada na jednej z ulic Drohobycza[1]. Horoskop, stworzony przez tego archeologa wyobraźni, nadal wyznacza przyszłość za zgodą przeszłości, …
(Czytane: Wincenty Łaszewski: Boży szaleńcy. Niezwykłe losy polskich mistyków. Warszawa, Fronda, 2018, 310 s., ISBN 978-83-8079-017-9) 1. Bywają tomy, które budzą powikłane emocje. Cenny jest temat, jego powaga, zasadność, intelektualna potrzeba, aby tym się badawczo zająć i w spokoju zgłębiać. Mniej trafne już wydaje się ujęcie… Bywa tak i przy cennych książkach, kiedy obok radości …
(Rec.: Zuzanna Radzik: Emancypantki. Kobiety, które zbudowały Kościół. Kraków, Wydawnictwo WAM, 2018, 205 s., ISBN 978-83-277-1581-4) Zuzanna Radzik jest teolożką, publicystką „Tygodnika Powszechnego”, autorką bloga Żydzi i czarownice, absolwentką Collegium Bobolanum w Warszawie, gdzie ukończyła teologię. Podczas trzyletniego pobytu w Jerozolimie studiowała na Uniwersytecie Hebrajskim relacje chrześcijańsko-żydowskie w starożytności. Jest członkinią zarządu Forum Dialogu, organizacji …
Rec.: Chrześcijańskie fenomeny mistyczne. Słownik. Oprac. Luigi Borriello, Raffaele Di Muro. Tłum. Krzysztof Stopa. Kielce, Wyd. JEDNOŚĆ, 2018. 232 s., ISBN 978-83-7971-11-3. 1. Początek Mistyka, fenomeny mistyczne (stygmaty, lewitacje, lokucje, objawienia) to trudny teren badawczy, szczególnie jak się wydaje nieprzyjazny dla nauk społecznych, które chciałyby na wzór przyrodoznawstwa chlubić się rygorem metodologicznym, czystością zastosowanej metody …
1. Instytut Witkacego Półrocznik „Witkacy!” jest to ogólnopolskie pismo naukowo-artystyczne poświęcone Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi (1885-1939) i jego epoce. Ukazuje się od grudnia 2016. Dotąd wydrukowaliśmy (mam przyjemność należeć do Zespołu Redakcyjnego) pięć numerów[1]. Pismo stanowi organ Instytutu Witkacego, fundacji założonej 30 lipca 2015 przez wrocławskiego, gorzowskiego i warszawskich witkacologów i witkacofili. W sprawozdaniu z pierwszego …
1. Wyobraźnia i nowy tryumf rozumu Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791)… Krytycy piszący o kompozytorze – po wymienieniu podstawowych, choćby niewielu danych o nim: imion, nazwiska, głównych dat w krótkiej biografii, albo wspomnieniu miast, takich jak rodzinny Salzburg, cesarski Wiedeń, Augsburg, wielki Paryż, ukochana Praga, Mediolan, Wenecja, Bachowski Lipsk, także chłodnawy Londyn, czy innych miejsc odwiedzanych …
,,Śpiewajcie Panu przy organach”, głosi napis wyżłobiony w drewnianej tablicy przytwierdzonej do balustrady chóru w jednym z kościołów dekanatu żelechowskiego. Cztery słowa opatrzone datą: ,,1896 r.” zdają się swoistym nakazem, inspiracją, a nawet testamentem przekazywanym z pokolenia na pokolenie już od czternastu wieków. Choć do liturgii rzymskokatolickiej organy weszły dopiero w VII wieku, to podniosłym …
Organy w kościele pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Okrzei Read More »
Mam przed oczyma dedykację. Wypisała ją swą ręką w książce „Nazwę Cię – Kościuszko!” ze zbiorów biblioteki publicznej, gdzie pracuję. Czytam słowa utrwalone fioletowym – jakże by inaczej! – mazakiem: Czytelnikom Biblioteki Publicznej w Falenicy – z życzeniem najszczęśliwszych szlaków życia wedle przesłania Naczelnika: „Łączmy serca, łączmy ręce!” Serdecznie przypisuję: Barbara Wachowicz Nigdy je nie …
Basia z Podlasia, „fiołkowa dama”. Barbara Wachowicz (1937-2018) Read More »
(Rec.: Halina Wiśniewska: Polszczyzna w utworach Elżbiety Drużbackiej poetki saskiej (1698-1765). Rozważania lingwistyczno-kulturowe. Lublin, UMCS, 2016, 250 s., ISBN 978-83-7784-718-3) 1. W wierszu Żal w starości barokowa poetka Elżbieta Drużbacka, druga, po Annie Zbąskiej ze Stanisławskich, znana z imienia poetka polska – zapisała: O! jak szczęśliwi, co dobrą podróżą Bez zabłądzenia trafili do mety! Jak …
Profesor Halina Wiśniewska (1931-2018) – językoznawca wierny literaturze Read More »
Językoznawcze teorie polowe, zapoczątkowane w Niemczech przed II wojną światową, w Polsce docenione w latach 60. i odtąd sukcesywnie rozpowszechniane, okazują się przydatnym narzędziem pracy badawczej w różnych dziedzinach nauki. Dotychczas powstało sporo publikacji, zgłębiających aspekty teoretyczne teorii polowych bądź też przedstawiających ich praktyczne zastosowanie. W kręgu polskim rzetelnie przedstawia kolejne etapy rozwoju tej metodologii na …
Antoni Kępiński (1918-1972) to wybitny lekarz psychiatra, ale także myśliciel. Jest twórcą wielu znakomitych książek, wartościowych i nowatorskich także jako autor pozycji z kręgu myśli humanistycznej – refleksji o człowieku. To zwłaszcza, wydane także po wczesnej śmierci uczonego: Psychopatologia nerwic (1973), Rytm życia (1973), Melancholia (1974), Lęk (1976), Psychopatie (1977), a szczególnie, ważna dla mnie Schizofrenia …
Antoni Kępiński i jego niezwykła monografia Poznanie chorego Read More »
1. Początkowo tekst ten miał formę konspektu wystąpienia, jakie wygłosiłem podczas pewnej (tak to ujmę) biesiady intelektualnej. Potem, gdy treść konspektu konsultowałem ze specjalistami z różnych obszarów nauki, jeden z nich zasugerował, abym nadał mu formę artykułu problemowego. Dlaczego postanowiłem zająć się zjawiskiem herezji w jej niereligijnym kontekście? Najpewniej dlatego, że przez całe dorosłe życia …
Herezja – droga dla nielicznych. Esej o myśleniu Read More »
Porównanie […] nie może być żadnym wyróżnikiem, stanowi bowiem podstawę wszelkiej wiedzy. Halina Janaszek-Ivaničkowa[1] Dwa niedawno, w roku 2018, wydane wspomnienia pomarcowych emigrantów, Sabiny Baral i Lejby Fogelmana, współtworzą paradoksalną relację „niezgodnej zgodności”. Są może nawet wręcz komplementarne[2]. Na przykład to, co przez Fogelmana zostaje określone jako „kowadło [antysemickiej] inicjatywy oddolnej”, u Baral ma swe nie …
O średniowiecznych polskich pieśniach pasyjnych[1] Od początków kulturę polską naznacza i przenika duchowość chrześcijańska, to jest rozpoznanie, rozumienie i przeżycie Chrystusa, który traktowany jest jako Odkupiciel człowieka, Redemptor hominis, jak to określił potem papież Polak, Jan Paweł II, w swej pierwszej encyklice (1979). W toku liturgii Kościoła, ale poprzez prywatną duchowość, wyobraźnia średniowieczna z polską …
Od Redakcji: Jest to drugi zespół materiałów o Tadeuszu Micińskim, genialnym pisarzu Młodej Polski, publikowany w „Ogrodzie”. Pierwszy krąg tekstów: a. Agata Mickiewicz: Tadeusza micińskiego zapomniana przedmowa do powieści „Wita”. Tekst i komentarz; b. Agata Mickiewicz: Jarosława Micińskiego wspomnienia o ojcu-pisarzu – dwie wersje (1928 i 1964). Teksty i komentarz. Dodatek I: Arnold Szyfman o …
Jarosław Miciński i polemiki wokół puścizny autora Nietoty. Teksty i komentarz Read More »
Od Redakcji: W zamieszczonym niżej materiale dr Małgorzata Pawlata przedstawia edycję źródłową tekstu z epoki oświecenia. Autor tekstu, Antoni Kossakowski (ur. 12 X 1718 w Bielawiczach na Żmudzi – zm. 29 XII 1786 w Warszawie), jest ciekawą postacią swego czasu. Zwany był też Moliwdą. Więzy przyjaźni łączyły jego i Jakuba Franka, słynną i ważną postać …